25Nov

Slitgigt og þjálfun

Þegar líður á ævina breytist svörun líkamans við hugsunum okkar. Við verðum ekki eins tilbúin til athafna og áður og maður þarf að hafa meira fyrir hlutunum. Á þetta við um flesta þætti líkamlegrar og andlegrar getu. En til þess að viðhalda færni er aðeins eitt til ráða og það er að halda áfram að gera hlutina, reyna á sig, ögra sér á jákvæðan og skemmtilegan hátt andlega og líkamlega. Njóta þess að hreyfa sig því að líkamlegri áreynslu fylgir vellíðan bæði í líkama og sál.

Einn er sá kvilli sem hindrar fólk í að hreyfa sig umfram flesta aðra og nefndur er slitgigt. Ekki mjög skemmtilegt nafn á þessum sjúkdómi sem lagst getur á alla liði líkamans og hvetur ekki beint fólk til að hreyfa sig.

Hins vegar er hreyfing einmitt ein besta vörnin til að halda á móti framþróun þessa ólæknanlega sjúkdómi sem kemur oftast fram þegar líða tekur á ævina. Ekki eru þó allir svo heppnir og einkenni geta gert vart við sig mun fyrr á ævinni t.d. í hnjám eða mjöðmum sérstaklega hjá einstaklingum sem stundað hafa álagstengdar íþróttir eða vinnu. Verði fólk fyrir meiðslum á liðum flýtir það yfirleitt fyrir því að slitgigtin komi fram. Krossbandaslit og rifinn liðþófi í hné eru mjög algengir áverkar hjá ungu íþróttafólki sem gera það að verkum að viðkomandi liður er kominn í slitgigtarferli og það tekur einkenni um 10 – 15 ár að koma fram. Verkir, stirðleiki og vökvasöfnun í viðkomandi lið eru einkenni slitgigtarinnar sem dregur smásaman úr vilja einstaklingsins til að hreyfa sig, sem gerir það að verkum að vöðvarnir fá ekki að vinna eins mikið og áðu, missa styrk sinn og rýrna. Þá er kominn í gang vítahringur sem oft er erfitt að komast úr.

Þess vegna er nauðsynlegt að gera æfingar til að sporna gegn minnkuðum vöðvastyrk og dvínandi færni. Ágætur vetvangur til að læra sannreyndar æfingar sem virka til að styrkja vöðva hné- og mjaðmaliða og bæta þannig hreyfigetu er að sækja Slitgitarskólann sem er í boði í Eflingu sjúkraþjálfun.

Slitgigtarskólinn verður næst haldinn í Eflingu sjúkraþjálfun í janúar 2016.

Hér fylgja æfingar sem getur verið gott að gera heima sértu með slitgigtareinkenni í hné eða mjöðm.

Slitgigt

28Oct

Snjallsímar

Tíminn líður hratt og nú er svo orðið að nánast allir ungir sem aldnir nota snjallsíma og spjaldtölvu daglega. Notkunin í sumum tilfellum er svo mikil að hún er talin í klukkutímum og jafnvel 20-25% vökustunda fólks á sólarhring fara fram við þessi tæki. Það er ekki bara að þessi mikla notkun leiði af sér allt of mikla kyrrstöðu og neikvæðar afleiðingar hennar heldur veldur hún gríðarlegu álagi á hálshrygg. Það verður mjög erfitt að stilla notkuninni í hóf en það er tiltölulega auðvelt að koma sér fyrir þannig að minni skaði hljótist af.
Rannsókn Kenneths K. Hansraj við Skurðlækninga- og endurhæfingardeild New York frá 2014 leiddi í ljós að við frambeygju höfuðs þá eykst álag á hálshrygg gríðarlega mikið. Sem dæmi þá fjórfaldast álagið á hálshrygginn við 30° frambeygju og  við 60° framb
eygju. Afleiðingarnar eru fyrirsjáanlegar en þær eru verkir og bólgur frá vöðvum, sinum, liðböndum, liðum og liðþófum hálshryggjarins, náttúruleg sveigja hálsins tapast mun hraðar og slit í hálsi mun herja á fólk fyrr en þörf er á. Líklegt er að liðþófaaðgerðum muni fjölga umtalsvert á hálshrygg í náinni framtíð ef fólk gætir ekki að stöðum og stellingum við notkun síma og spjaldtölva.

12191389_940240946047221_4743849060569755317_n

Sem dæmi um það sem betur má fara við notkun þessara tækja er að í lóðréttri stöðu ber að rétta úr sér alla leið í hrygg, hafa tækið nálægt sér og minnka þannig vogararma handleggja og hafa tækið rétt neðan við augun. Einnig er gott ef það að á að nota tækið til lengri tíma að leggjast út af og hafa kodda eða annan stuðning við hálsinn og tækið nærri augnhæð. Best af öllu er náttúrulega að minnka tímann sem fer í tilgangslausa notkun.
Myndin hér að neðan sýnir hvernig álagið vex á hálshrygginn við frambeygju skv. r
annsókninni hér að ofan.

Höf: Sævar Þór Sævarsson, sjúkraþjálfari.